Een Varsseveldje!

Vroeger was alles beter - dat is bekend. Onlangs kreeg ik mijn eerste aow op mijn girorekening, dus ik kan ervan meepraten.
Daarom vandaag, jongens en meisjes, vertelt opa over hoe het vroeger eraan toeging aan de mahjongtafel.

Vroeger was mahjong een gezelschapsspel, wat volgens Wikipedia zoveel is als ‘een spel dat wordt gespeeld voor de gezelligheid, om met bekenden en familie de tijd te verdrijven’.

In die tijd werd er nog wel eens geconverseerd aan de mahjongtafel. Om het wetenschappelijk onderzoek naar het Spel van de Duizend Intelligenties voor toekomstige generaties gemakkelijker te maken, heb ik een aantal uitspraken genoteerd. U mag ze aanvullen, want de lijst is verre van compleet.

• Ahem! Ahem! Je hebt een kong gedeclareerd, maar je vergeet nu bijna een vervangende steen van de dode muur te pakken. Ik mag dat niet hardop zeggen, dus kuch ik maar eens. Of ik schop onder tafel tegen je been.
• Daar komen de draken! Aan het einde van het spel lagen er vaak alleen maar eenvoudige stenen op tafel. Iedereen hoopte op een pung draken of eigen winden, en hield die ene draak dus zo lang mogelijk vast. Op een gegeven moment moest je echter kiezen: houd ik die witte, die groene of die rode draak? De uitspraak ~ wordt toegeschreven aan de mahjongveteraan Ed Tjoa.
• Ik was nog niet eens schoon! Verbazing als een van de spelers heel snel uitgaat. Aangezien het er bij mahjong in die dagen om ging schoon dan wel zuiver te spelen, werden alleen stenen van één kleur gespaard. Als iemand uitging voordat je van vreemde smetten vrij was, liep je een verdubbeling mis. Vandaar deze verbitterde uitroep.
• Ik kon niet anders! Verontschuldigende uitroep na een kleine mahjong, bijvoorbeeld alleen chows/alleen eenvoudige stenen. De winnaar werd vaak minachtend aangekeken omdat de anderen net halverwege de Dertien Wezen of Superschone Tweelingen waren. Zij wisten echter niet dat gangstershet gezin van de armetierige winnaar gegijzeld hielden en dreigden elk uur een kind te wurgen als hij niet zou uitgaan met een zo lullig mogelijk aantal punten.
• Eigenlijk ben ik tegen chowen, maar ik pak ‘m toch maar. Een goede mahjong bestond uit een limiet, of op zijn minst uit alleen pungs met liefst een paar pung draken of eigen winden erbij. Wie chowde, kon op ontstelde blikken van de medespelers rekenen. Een verontschuldiging zoals deze uitspraak maakte de zaken weer enigszins draagbaar.
• Moet je de score voor de stok verdubbelen? Op elk mahjongtoernooi was er verwarring: moest je nu in de score meerekenen dat Oost dubbel betaalt en ontvangt, of werd dat door het rekenprogramma gedaan? 
• Ha, een Varsseveldje! Wie de uitspraak bedacht heeft, is in de mist der tijden verloren gegaan (nader onderzoek vereist). Een Varssevelds spel heeft zijn oorsprong in het Hongkongmahjong maar werd, en wordt nog steeds, des te vaker gesignaleerd bij MCR of riichimahjong. Het wordt gezegd tegen iemand die kennelijk probeert een spel van alleen pungs te maken, of met een draak of eigen wind erin, of een schoon spel. Pejoratief gebruikt, om aan te geven dat iemand zonder al te veel nadenken het spelletje op zijn naam wil schrijven.
• Mahjong! In die tijden, jongens en meisjes, dachten we Chinees te spreken als we een potje wonnen en fijn ‘mahjong’ konden roepen. Wie nu ‘mahjong’ roept, wordt medelijdend aangekeken. Het moet zijn hu, ron of tsumo, of nog wat anders. Het meest trieste van iemand die mahjong roept, is dat iedereen tegenwoordig weet dat een Chinees nu juist nóóit mahjong zegt als hij hu bedoelt.
  Zoals ik al zei: vroeger was alles beter.