Leve de Rode Vijven!

Furiten viert de terugkeer van de Rode Vijven! Als alle vier deelnemers aan een wedstrijd het ermee eens zijn, mag voortaan weer gespeeld worden met de ‘Aka Dora’-stenen. De yaku voor Open Tanyo vervalt dan; voor het overige blijven de EMA-riichiregels van kracht. Onderstaande column schreef ik in 2014, toen de EMA de rode vijven ging schrappen uit het spelregelboek. 

Riichispelers in heel Europa krijgen dezer dagen een aantal vragen voorgelegd over wijzigingen in de riichiregels van de Europese Mahjong Associatie. De vragen geven aan dat de gedachten over het nieuwe spelregelboek de kant opgaan van de Japanse regels of, meer exact, van de regels die werden gebruikt tijdens het recente wereldkampioenschap mahjong.

Maar al vóór de exitpolls schijnt vast te staan dat de meerderheid van de geënquêteerden er voorstander van is om de Aka Dora oftewel de Rode Vijven, te schrappen. De meeste spelers, zo is mij verteld, schijnen ze niet meer te winnen. Alleen de meeste Hollandse riichispelers zijn ervóór. Dat is een trieste zaak.

Voor wie het niet weet: Rode Vijven vervullen in het riichimahjong dezelfde functie als de andere stenen met het cijfer vijf. Als met Rode Vijven wordt gespeeld, wordt één zwarte vijf van de drie series (Karakters, Bamboe, Cirkels) vervangen door een Rode Vijf van dezelfde serie. Wie een spel wint met een of meer van dergelijke bonusstenen, krijgt - ja, een bonus. 

In de Mahjong Competitie Regels (MCR) maken slechts weinigen zich druk over de bloemenstenen, hoewel die helemaal niets aan het spel toevoegen. Slechts op één moment zijn ze tactisch in te zetten: als een van je tegenstanders met een heel duur spel dreigt uit te gaan en je als verdedigingsmaatregel een bloem weggooit in plaats van een van je onveilige stenen. Voor de rest zijn de bloemen alleen maar ballast.

Maar de Rode Vijven hebben wel degelijk invloed op de strategie. Voor elke rode vijf die de winnaar heeft, krijgt hij een extra fan. Dus je houdt hem zo lang mogelijk in de hand (of je gooit ’m juist zo snel mogelijk weg). Ook stenen als een Karakter 6 of een Cirkel 4 houd je langer vast, omdat je hoopt op de aansluitende rode Karakter 5 of Cirkels 5. Natuurlijk speelt de geluksfactor een rol, maar de Aka Dora heeft wel degelijk betekenis in de strategie.

Dat is een van de redenen dat de Europese spelers en de Europese Mahjong Associatie ervoor zouden moeten kiezen de Rode Vijven in het spel te houden.

Er zijn er meer. Zo zijn de Rode Vijven de allermooiste stenen in het spel. Er is geen enkele andere steen die je zo’n sensatie geeft als je ‘m van de muur trekt als een Rode Vijf. Eén rode vijf kan het verschil uitmaken tussen een mangan (8000 of 12.000 punten) en een haneman (12.000 of 16.000 punten).

Ik herinner me nog goed het geweldige gevoel toen ik riichi omarmde als nieuwe mahjongvariant, en ik de Rode Vijven ontdekte. Wat een geweldige toevoeging aan het spel, en wat een briljant idee!

Volgens mijn Japanse vriend Masahiko Takahashi – hij was scheidsrechter tijdens het wereldkampioenschap riichi – werd de Aka Dora in Japan geïntroduceerd rond 1970, en vervolgens massaal omarmd door de Japanse riichispelers. “Vooral omdat ze het gok-element vergroten”, aldus Masa. Wat dat betreft vindt hij het begrijpelijk dat de EMA ervoor kiest om ze weg te laten als ze riichi sportiever wil maken en minder gok-gerelateerd. “En gokken is geld.”

In Japan maken bijna alle mahjong-parlors gebruikt van de Aka Dora, omdat verreweg de meeste Japanners graag een hogere inzet willen. Maar in het vaderland van riichi wordt al jaren een discussie gevoerd of de rode vijven nu een geluks- of een behendigheidsfactor vormen.

Masa: “Sommige spelers zeggen dat de Rode Vijven een beroep doen op je vaardigheid. Maar anderen zeggen dat ze de waarde van andere handen verminderen, want wie gaat er nu nog voor een sanshoku van één han?”

Maar, zo zegt hij ook: je kunt de Japanse situatie niet vergelijken met die in Europa. EMA-toernooien gaan niet om geld. Voordat Masa begon mee te doen aan toernooien in Europa, kon hij zich niet voorstellen dat je riichi om iets anders zou kunnen spelen dan om geld. Nu weet hij wel beter. En Masa speelt net zo graag met Rode Vijven als ik.

Het komend weekend wordt in Toldijk het Nederlands riichikampioenschap gehouden, oftewel het Roode Vijven Toernooi. Aan de vooravond van dat toernooi zou het een groot cadeau zijn aan de organiserende Roode Vijven Mahjongclub om te stemmen voor het behoud van de Aka Dora. 

De uitslag van het Roode Vijven Toernooi 2014 vind je op de website van de EMA 

De foto’s bij dit artikel geven de rode vijven uit mijn Japanse sets weer. De drie onderste komen uit mijn Akagi-spel, een cadeau van mijn Japanse vriend Kajimoto (有限会社バビロン).