Een Europees kampioenschap voor een prikkie

Het Europees kampioenschap in Nijmegen was het pinksterfeest geweest voor de internationale mahjong-gemeenschap. Massaal bekeerden de spelers zich tot het nieuwe ‘Gezonde Mahjong’. Maar Sjef en ik hadden andere plannen. Deel 6 van mijn persoonlijke mahjong-geschiedenis: tussen Nijmegen en Kopenhagen ligt de weg naar Hannover.

EEN DAVEREND APPLAUS luidde op zaterdag 21 juni 2008 het eerste Europees Kampioenschap Riichi Mahjong in. Applaus voor Frans Roquas, die ons riichimahjong had geleerd. Het spel dat ons had betoverd, dat zoveel diepte maar ook verborgen valkuilen had dat Sjef en ik de schoonheid van dit Japanse spel ten slotte hadden verkozen boven alle andere geheimen die de mahjongstenen voor ons in petto hielden.

We hadden Frans zo graag gegund dat hij hier aanwezig zou zijn geweest op dit toernooi in Duitsland, dat er zonder hem nooit zou zijn gekomen. 

Frans Roquas was een wat eigenaardige jongen, die op de riichitoernooien die Sjef en ik organiseerden een hoofdrol speelde. Op elke denkbare vraag van de spelers had hij een antwoord. Riichi was zo nieuw en had zoveel onverwachte kanten, met als ingewikkeldste ‘furiten’, een soort buitenspelsituatie, dat hij vaak moest worden geraadpleegd. Hij bladerde dan als een razende door Japanse boekjes, bestudeerde de Japanse kanji en kwam dan altijd met een antwoord. Niemand durfde hardop te vragen of hij het antwoord ook weleens verzon. Frans Roquas was immers Mr. Riichimahjong.

Frans had zich enorm verheugd op het Europese riichikampioenschap. Maar ja, hij was een paar weken daarvoor op een lome zomeravond op het dak van zijn huis in Amersfoort gaan zitten om daar, op het platje, na te genieten van het weer. Hij moet zijn evenwicht hebben verloren. Hij werd dood gevonden in zijn eigen achtertuin.

Ik opende het EK in Hannover met een korte herdenking van Frans: “Hij inspireerde ons.” Daarna een moment van stilte, toen dat applaus. Laten we Frans nooit vergeten.

Een vreemde eend in de mahjongwereld

Dat dit Europees riichikampioenschap er was gekomen, mocht je een klein wonder noemen. Het toernooi was een vreemd eendje in de bijt van de mahjongwereld, waar na het grote succes van het eerste Europees kampioenschap (OEMC) in Nijmegen alleen maar belangstelling leek te bestaan voor de nieuwe ‘gezonde’ Chinese regels. ‘Nijmegen 2005’ was het pinksterfeest voor het ‘Gezonde Mahjong’ geweest. Alsof de Heilige Geest over de mahjongers was uitgestort, zo bekeerden ze zich massaal tot het nieuwe mahjong, de ‘Mahjong Competitie Regels’. Ook het ene Nederlandse toernooi na het andere omarmde ze. Ons eigen Gouden Draak Toernooi liet de Hongkongmahjongregels vallen, later volgden de Rotterdamse en de Amsterdamse toernooien, en toen ook het Groene Draak Toernooi in Mechelen, een initiatief van onze Vlaamse vrienden Jan en Linda Thomassetti, de aloude slash ouderwetse Chinees-klassieke regels afzweerde, was het bijna alles MCR wat de klok sloeg.

Als voorzitter van de kersverse mahjongbond zat ik in een spagaat. Aan de ene kant juichte ik de groei van het aantal MCR-toernooien en het toenemend aantal internationale contacten toe. Nederlandse mahjongers schreven zich in voor toernooien in Duitsland, Oostenrijk, Hongarije, Frankrijk, Italië, Denemarken, noem maar op – ik behoorde zelf tot dat rondreizende mahjongcircus – en er kwamen Duitsers, Denen, Fransen en Oostenrijkers naar Nederland. Maar aan de andere kant was het bijna onmogelijk tevens de belangen te behartigen van clubs en toernooien die graag Hongkongmahjong speelden of de Nederlandse regels in ere wilden houden. En dan had ik ook nog mijn Onafhankelijke Internet Mahjongkrant ‘Mahjong News’, waarin ik probeerde ontwikkelingen in de nationale en internationale mahjongwereld te beschrijven en kritisch te volgen. Ik was liever journalist dan bestuurder en maakte een moeilijke keuze. Ik trad ik af als voorzitter. Nu had ik ook de handen vrij om met Frans en Sjef een Europees riichikampioenschap op poten te zetten. 

Het Nederlandse spelpeil liet te wensen over

Het was tegen de stroom in zwemmen. De Europese mahjongbond hield zich alleen  bezig met MCR, het Gezonde Mahjong. Behalve in Nederland werd alleen op enige schaal riichi gespeeld in Denemarken. Halverwege Nijmegen en Kopenhagen ligt de weg naar Hannover en daar zou, zo besloten we samen met Tina Christensen en Anders Labich, de kopstukken van de Deense mahjongbond, het toernooi plaatsvinden. We wilden het per se goedkoop houden. Het inschrijfgeld bedroeg maar dertig euro dankzij het feit dat er geen welkomstparty en galadiner waren. De plaatselijke mahjongclub in Hannover regelde ter plekke alles, zorgde voor taart en allerlei lekkers en na afloop van een pittige dag mahjong kon je uitstekend en voordelig eten in hun clubhuis, het ’mahjonglokaal’ van café-uitbater Wolfgang Franke. ‘Europees riichikampioenschap voor ’n prikje’, schreef Mahjong Magazine. 

Het Europees kampioenschap was een leerzaam toernooi. De Nederlanders kwamen erachter dat hun spelvaardigheid nogal te wensen overliet vergeleken met veel buitenlandse spelers – en er waren deelnemers uit heel Europa,uit de VS, uit China en uit Japan. De Deense ploeg, voor een deel bestaand uit jonge academici, was verrassend sterk en het was dan ook een Deen, Thomas Kragh, die de eerste Europees kampioen riichimahjong werd. Nog verrassender was dan ook dat twee jaar later, opnieuw in Hannover, een Nederlandse pensionado, Maurice Demmer, het tweede Europees riichikampioenschap zou winnen. Tegen alle logica in. Maar mahjong, zelfs riichimahjong, houdt zich nu eenmaal niet altijd aan de wetten van de logica.