Nijmegen als de wieg van de Europese mahjongfamilie

Na het succes van het wereldkampioenschap in Tokio kon een vervolg niet uitblijven. In Nijmegen wordt het eerste Open Europees Mahjong Kampioenschap gehouden, met deelnemers uit de hele wereld. Deel 5 van mijn mahjong-geschiedenis: een staande ovatie van de deelnemers.

Gelukkig was Erica Terpstra zo prominent aanwezig dat de afwezigheid van de belangrijkste genodigde niet zo opviel. De Japanse mahjongbaas Kyoichiro Nuguchi had vliegangst en moest dus helaas de uitnodiging om naar Nijmegen komen voor het eerste grote internationale mahjong-evenement na ‘Tokio 2002’ afslaan. Maar een mooiere afsluiting van het Open Europees Mahjong­kampioenschap 2005 dan Terpstra – voormalig staatssecretaris voor Volksgezondheid, Welzijn en Sport, en vigerend voorzitter van NOC*NSF – ervan maakte, was niet mogelijk geweest. ‘Erica Terpstra: Passie verbindt ons’, en: ‘De voorzitter van NOC*NSF kwam, zag en overwon’, schreef ‘Mahjong Magazine’, een uitgave van de Nederlandse Mahjong Bond, dan ook over haar optreden. 

Er was heel wat gebeurd sinds het wereldkampioenschap in Japan. Nog geen drie jaar daarna had Nederland een officiële mahjongbond met een eigen magazine, was het eerste Europees mahjongkampioenschap een feit en was tijdens een pauze in dat kampioenschap ook nog even de overkoepelende Europese Mahjong Associatie (EMA) opgericht, waarbij landen als Duitsland, Denemarken, Frankrijk, Italië en Oostenrijk zich aansloten. Voortaan was er een Europese mahjongfamilie.

Dolenthousiast was ik teruggekomen uit Tokio. Tijdens ons wekelijkse mahjong­potje met Betsie en Sjef raakte ik er niet over uitverteld. Toen keek ik Sjef aan en zei ik: “Dat kunnen wij toch ook?”

Inmiddels hadden we vier edities van ons Hongkong­mahjongtoernooi (omgedoopt tot Gouden Draak Toernooi) achter de rug en drie edities van het Nederlands Kampioenschap Riichi Mahjong. De riichitoernooien trokken enkele tientallen spelers, maar de belangstelling voor het Gouden Draak Toernooi nam elk jaar toe en naderde de honderd deelnemers; meer dan welk ander Nederlands mahjongtoernooi dan ook.

Sjef snapte meteen wat ik bedoelde. Europa moest de fakkel overnemen die door Japan was aangestoken en een eigen Europees kampioenschap organiseren, gebruikmakend van de Chinese Officiële Regels. Het liefst hadden Sjef en ik het met z’n tweetjes gedaan, maar we snapten wel dat een breder draagvlak voor een EK gewenst was, en dat het ook wel wat meer zou gaan kosten dan het Gouden Draak Toernooi, waarvoor het inschrijfgeld nog geen vijftien euro was en waar de deelnemers in de pauze voor 1,25 euro een broodje kroket aan de bar van het Kolpinghuis konden kopen.

.

We nodigden Désirée Heemskerk, een van de beste mahjongspeelsters van Nederland, uit om een avondje in Nijmegen te oefenen met de Chinese Officiële Regels. Nadat we die hadden uitgelegd en zij meteen het eerste potje won, was ze om: Nederland gaat het eerste Europees Kampioenschap Mahjong organiseren.

We besloten twee vliegen in één klap te slaan en het initiatief te nemen tot de oprichting van een Nederlandse mahjongbond, een al langer gekoesterde wens om het vaderlandse mahjong een officiële structuur te geven. Zo zaten op 8 februari 2004 in een zaaltje in Utrecht enkele initiatiefnemers klaar die een kritisch gehoor probeerden te overtuigen van nut en noodzaak van een nationale mahjongbond. Ik had het allemaal bedacht en in gang gezet, dus ik kon gelijk maar voorzitter worden ook.

Er was enthousiasme voor een Europees kampioenschap, maar er was ook tegendruk. Waarom is een mahjongbond nodig, tot nu toe kon iedereen vrij naar een mahjongtoernooi zonder eerst officieel lid te worden. En waarom een EK met regels die niemand kende? 

Op die laatste vraag kwam een eenvoudig antwoord: omdat de officiële Chinese regels de internationale standaard gaan worden, en omdat nog niemand in Europa die nieuwe regels kent, dus iedereen start vanaf punt nul. Maar, zo zei het pas gekozen bestuur, maak je niet ongerust, de Nederlandse Mahjong Bond is er voor iedere mahjongspeler, welke variant hij ook prefereert.

Dat laatste bleek wat te optimistisch. ‘Chinese officieel’, oftewel de Inter­nationale Regels, oftewel de Mahjong Competitie Regels, werden een groot succes. Een te groot succes. Massaal bekeerden de spelers zich tot deze speelwijze. Binnen een paar jaar zou het aantal mahjongers dat nog met hun oude ‘Nederlandse’ regels speelde, zijn gedecimeerd, net zoals trouwens het aantal liefhebbers van Hongkongmahjong. Spelers en clubs die de voorkeur bleven geven aan hun oude spelletje, vonden dat de bond er niet voor hen was en liepen weg. Zo zat er vanaf het begin een weeffout in de opzet van de mahjongbond, die zich maar moeilijk liet herstellen. Alle soorten mahjong waren gelijk, maar sommige waren gelijker dan andere.

Ovationeel applaus na de laatste gongslag  

Honderdacht mahjongspelers, afkomstig uit twaalf landen, meldden zich donderdagmiddag 23 juni 2005 in de Nijmeegse schouwburg De Vereeniging voor het Open European Mahjong Championship (OEMC). Drie dagen lang zou Nijmegen de mahjonghoofdstad van Europa zijn. Na een gesprek met directeur Albert Krielen van de schouwburg hadden we geheel gratis en voor nop de beschikking gekregen over de prachtige ING Zaal, waar de pracht en luister van het fin de siècle neerkeken op de mahjongers uit de hele wereld. De Japanners liepen de zaal binnen in hun mooiste traditionele kledij, het ontbrak er nog maar aan dat de mannen een samoerai-zwaard bij zich hadden. Ieders aandacht trok de schitterend geklede Mai Hatsune, de wereldkampioene van 2002, die voortdurend handtekeningen moest geven en op de foto moest. De Japanners maakten onderling ook uit wie het toernooi won: winnaar werd Masato Chiba, op de hielen gevolgd door ster-speelster Mai Hatsune.

Het feest had wat gekost – er was in eerste instantie verbijstering geweest over het inschrijfgeld van honderd euro – maar dan had je ook wat, inclusief een uitstekend galadiner aan de vooravond van de laatste speeldag. 

Zondagmiddag 26 juni, ’s middags om half drie, gaf Désirée Heemskerk de laatste gongslag na de laatste sessie. Toen gebeurde wat nog nooit was gebeurd bij de afsluiting van een mahjongtoernooi: de spelers stonden op en bezorgden de organisatie een daverend applaus.   

Mahjong-geschiedenis op YouTube

Oprichtingsvergadering van de Nederlandse Mahjong Bond

Reportage van het OEMC 2005