Big in Japan

DEEL 4 van mijn mahjong-geschiedenis: in Tokio begint de victorie. Ik word als een eregast ontvangen en maak een verkeerde buiging voor de grote baas van het Japanse mahjong. 

Een lange, rijzige gestalte liep binnen door een van de deuren achter in de zaal. Boven op zijn hoge voorhoofd een bos grijs haar. Hij liet zijn blik glijden over het gehoor van meer dan honderd mensen, dat lange toespraken in drie talen moest uitzitten. Eerst in het Mandarijn, daarna in het Japans en ten slotte in het Engels. 

Meteen leek iedereen zijn aanwezigheid te voelen. Ik draaide me om en herkende hem van de foto in het programmaboekje waarin ik zat te bladeren. Ook anderen keken om, ze stootten elkaar aan en wezen naar hem. Dat was hem! Kyoichiro Noguchi, de CEO van de Japanse uitgeverij Take Shobo, de multi-miljonair die dit evenement mogelijk had gemaakt. Het eerste wereld​kampioenschap mahjong, dat morgen, 23 oktober 2002, zou beginnen, hier in het Grand Palace Hotel in Tokio. 

Huh, Tokio? Hoezo Tokio? Niet Ningbo, de stad in China waar het mahjong was uitgevonden, en waar het eerste wereld­kampioenschap zou worden gehouden? Wat deden al deze mahjong­spelers uit de hele wereld hier in de Japanse hoofdstad? Wat deed ik hier, met Dicky, mijn vrouw, en met Betsie, onze mahjongvriendin met wie we ’s avonds in Nijmegen en Bemmel bijna wekelijks zaten te mahjongen? 

Dat we hier waren, in Tokio, en niet achttienhonderd kilometer verderop in Ningbo, had een een­voudige reden. Ningbo was op zijn vingers getikt. Teruggefloten. Ningbo had een gele kaart gekregen.

Dat stond, zij het in andere bewoordingen, in de fax waarvoor ik een aantal weken geleden uit mijn bed was gebeld door een secretaresse van het organisatiecomité van het wereldkampioenschap. Het toernooi der toernooien, de eerste wereldomvattende competitie in het Gezonde Mahjong, kon helaas niet doorgaan. Ergens had iemand de stekker eruit getrokken. 

Want de Communistische Partij had dan wel onlangs het nieuwe, officiële ‘Gezonde Mahjong’ toe­gestaan, maar een groot internationaal toernooi organiseren, waarbij de hele wereld zou toekijken hoe Chinese arbeiders zich vermaakten met mahjong­blokjes in plaats van voor de toekomst van de Volksrepubliek te werken in de fabriek of aan de oogst, dat ging toch te ver. Ergens in de Chinese bureaucratie was iemand die niet die verantwoordelijkheid durfde nemen, die bang was op het matje te worden geroepen en misschien wel in de gevangenis te belanden. Hij, of misschien wel zij, deed wat hij, of zij, gewoon was te doen als het om mahjong ging. Niet toestaan. Gewoon verbieden. Wat was dat trouwens, dat zogenaamde ‘Gezonde Mahjong’? Er kwam dus geen stempel op het document waarin toestemming werd gevraagd voor het organiseren van een toernooi in het decadente mahjong. Het WK 2002 Mahjong in Ningbo was van de baan. 

Dat was het moment dat Kyoichiro Noguchi in actie kwam. Noguchi-­san speelde zelf weliswaar nooit het ‘Gezonde Mahjong’, maar hij zag wel degelijk het belang van deze nieuwe spelregels, die de internationale mahjong­standaard zouden kunnen worden. Misschien uit eigenbelang. Zijn uitgeverij Take Shobo verkocht maandelijks immers vele honderdduizenden strip­boeken, manga comics, met mahjong als onder­werp. Noguchi-san steunde het wereldkam­pioenschap. Het moest gewoon doorgaan.

Noguchi-san had diepe zakken.  Hij had persoonlijk een kostbare collectie mahjongspellen verzameld, waaronder de spellen die ooit hadden toebehoord aan de keizer en de keizerin van China. Drie jaar geleden, in 1999, had hij in de stad Chiba, niet ver van Tokio, het eerste mahjongmuseum ter we­reld geopend, waar al deze schatten waren opgetast.

Hij nam de organisatie van het WK over. Hij bevestigde de uitnodiging die ‘Ningbo’ aan mij en aan andere mah­jongers in het buitenland had gestuurd om zich in te schrijven voor ‘the First World Champion­ship in Mahjong’. ‘Kom naar China’ veranderde in ‘Kom naar Japan’. Binnen een paar weken had zijn staf het voor elkaar dat het wereldkampioenschap werd verplaatst naar Tokio, met nu als organisator de JMOC, het Japan Mahjong Organisatie Comité. In plaats van naar Ningbo vlogen wij naar Japan.

‘Tokio 2002’ werd een feest en een droom. De delegatie uit het verre Nederland werd met alle egards ontvangen, en het leek wel of er een ereplaats was voor de hoofdredacteur van Mahjong News. Op de party aan de vooravond van het toernooi werd ik verzocht een toespraak te houden en een toast uit te brengen op het succes. Ik werd uitgenodigd voor een evaluatie van het WK, ik werd om suggesties en ideeën gevraagd voor de voortzetting van het toernooi, ik mocht een aantal spelers die hoog in het klassement waren geëindigd hun medailles uitreiken. Ik voelde mij met recht ‘big in Japan’. 

Noguchi-san maakte zijn dasspeld los en gaf die aan mij 

Ik twijfelde geen moment toen ik Noguchi-san voor het eerst die zaal in het Grand Palace Hotel zag binnenlopen. Ik stapte op hem af en maakte een buiging. Ik wist dat die buiging niet volgens de Japanse regels was, maar ik wist ook dat Japanners wisten dat westerlingen niks van buigingen wisten. In ieder geval wist ik dat Japanners niet graag handen schudden. Ik stelde mij voor en noemde de naam van mijn mahjongkrant Mahjong News.

Noguchi-san verstond geen woord Engels, maar had een tolk naast zich die hem influisterde wat ik had gezegd. Zijn gezicht klaarde op, hij kende mijn naam, blijkbaar wist hij dat ik een van de zeldzame Hollanders was die geprobeerd hadden zich het mahjong eigen te maken.

Zijn hand ging naar zijn stropdas, hij maakte zijn dasspeld los en overhandigde die aan mij met een kleine, formele buiging. Het was een bronzen speld met afbeeldingen van de Dertien Wezen, Kokushi Musou, een bijzondere combinatie in het mahjongspel. Het was een grote eer. 

Op dit moment werd tussen twee mensen die elkaars taal niet spraken zonder dat zij het wisten de kiem gelegd voor de Nederlandse Mahjong Bond, de Europese Mahjong Associatie, het Open Europees Mahjong Kampioenschap, het Europees Riichi Kampioenschap en het Wereldkampioenschap Riichi Mahjong.

'Tokio 2002' op YouTube

Het eerste wereldkampioenschap Mahjong. De film die ik maakte tijdens mijn verblijf in Japan.